خیلی زود دیر می‌شود

سخن سردبیر

نویسنده

مرکز تحقیقات صنایع لاستیک

چکیده

سال‌های 2005 و 2006 میلادی، سال‌های اوج مطالعه‌های علمی- فناوری، در حوزه‌ی روش‌های بهبود شاخص‌های برچسب تایر، در شرکت‌های پیشروی صنعت تایر در دنیا بود. در آخرین سمینارها و کنفرانس‌های معتبر دنیا همانند تایر تکنولوژی، بخش عمده‌ای از مقاله‌های کلیدی و سخنرانی‌‌های علمی به این مقوله‌ها پرداخته‌شده است و حتی در کارگاه‌های آموزشی ارائه‌شده توسط دانشگاه آکرون امریکا و مؤسسه‌ی RAPRA انگلیس، به بررسی و تبیین قانون‌ها و استانداردهای مرتبط با شاخص‌های برچسب تایر ‌پرداخته شد.
شاخص‌های مقاومت غلتشی، چنگ‌زنی تایر در جاده‌های خیس و صدای تایر، در سال‌های پیش، به‌عنوان شاخص‌های کیفی مطرح بودند و هنوز به‌عنوان شاخص‌های ایمنی و زیست‌محیطی در استاندارد R117 گنجانده نشده بودند؛ اما چیزی که امروزه ما از آن به‌عنوان استاندارد SWR نام می‌بریم، دیگر بخش اجتناب‌ناپذیرِ E- mark (ویرایش 2012 میلادی به بعد) شده‌است و با یک برنامه‌ی زمان‌بندی، هرروز سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.
این همان چیزی‌ست که بارها در گفتار‌ها و نوشته‌های قبلی‌ام به آن اشاره‌کرده‌ام، و باز هم تأکید می‌کنم که ارتقای سطح استانداردها، روشی عاقلانه و هوش‌مندانه‌‌ برای خارج کردن رقیبان در عرصه‌ی تولید است.
همواره این باور را داشته و دارم که ما در عرصه‌ی تولید تایر، خالق فناوری نبوده و نیستیم و در شرایط ایده‌آل می‌توانیم یک دنباله‌رویِ هوش‌مند و پیشتاز باشیم، بنابراین در همان سال‌های 1385 و 1386، در شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک، به‌شدت پیگیر پروژه‌ی برچسب تایر بودیم. بر این اساس نقطه‌ی شروع را اطلاع‌رسانی و پس‌ازآن تلاش در جهت تهیه‌ی دستگاه اندازه‌گیری مقاومت غلتشی تایر یافتیم. جلسه‌های بسیاری را با سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان محیط‌زیست، و وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار کردیم و تلاش‌مان بر این بود که به متولیان امر یادآوری کنیم که در کشوری که بالغ‌بر 75‌میلیون لیتر بنزین و چیزی نزدیک به همین مقدار گازوئیل مصرف می‌شود، 20 درصد این میزان سوخت (حدود 30 میلیون لیتر بنزین و گازوئیل)، صرف غلبه بر مقاومت غلتشی تایر می‌شود و می‌توان با رعایت تمهیدات و البته با به‌کارگیری فناوری‌های نوین تولید و جای‌گزینی برخی مواداولیه، بخش چشم‌گیری از مصرف سوخت (معادل 5 -4میلیون لیتر در روز) را کاهش داد. در همین رابطه در سال 1389 نیز کتابی را بانام "نقش تایر در صرفه‌جویی سوخت خودرو" در شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع لاستیک به‌چاپ رساندیم.
تمامی این تلاش‌ها و پیگیری‌های پس‌ازآن منجر به آن شد که سرانجام در اردیبهشت‌ماه 1397، دستگاه "اندازه‌گیری مقاومت غلتشی تایر" در مرکز آزمون تایر شرکت مهندسی و تحقیقات صنایع نصب و راه‌اندازی شود و البته جای سپاس و قدردانی از تمامی اعضای هیأت مدیره و مدیران و کارشناسان فنی صنعت تایر، برای تحقق این مهم دارد. این رویداد پس از 12 -11‌سال رویداد مبارکی‌ست و امروزه در شرایطی‌ هستیم که تازه می‌توانیم بگوییم کجای کار هستیم و ضریب مقاومت غلتشی تایرهای تولیدی‌مان در چه سطحی‌ست. پس‌ازاین، مرحله‌ی بعدی کار شروع می‌شود و آن این است که بدانیم چگونه این ضریب را کاهش دهیم و خود را با استانداردهای مرتبط با R117 منطبق کنیم و صدالبته تایرهای وارداتی را نیز از دید این استاندارد (به‌ویژه درخصوص شاخص ضریب مقاومت غلتشی) پایش کنیم تا خدای‌ناکرده عدم‌انطباقی بین نوشته‌های درج‌شده بر روی تایر و واقعیت عملکرد تایر وجود نداشته باشد، زیرا متأسفانه شواهد تجربی نشان از وجود برخی عدم انطباق‌ها در این زمینه دارد.
با این اوصاف باید گفت 12سال انتظار برای عملی‌شدن حرف‌مان زمانی بسیار طولانی‌‌ست و برازنده‌ی صنعتی که می‌خواهد دنباله‌رویِ هوش‌مند و پیشتاز باشد، نیست. باید بسیار هوش‌مندانه‌تر تحول‌های فناورانه‌ی تایر دنیا را رصد کنیم و به‌موقع نسبت به آن‌ها کنش‌وواکنش منطقی و با درایت داشته باشیم؛ به‌ویژه آن‌که پدیده‌ها، قانون‌ها و استانداردهای بسیارِ دیگری در پیش‌رو هستند و ما وظیفه داریم آن‌ها را استخراج، درک و اجرایی کنیم، وگرنه فاصله‌مان با دنیای فناوریِ تولیدِ تایر بیش‌ازپیش می‌شود.
در گزارش کنفرانس تایر تکنولوژی 2018 هانوفر آلمان که در نشریه‌ی زمستان 96 (شماره‌ی 88) چاپ شد، اشاره کردم که دیگر شاخص‌های برچسب و SWR، جایی در مقاله‌ها و سخنرانی‌های روز دنیا ندارد و ‌جای این مقاله‌ها را مقاله‌هایی درباره‌ی قانون‌های زیست‌محیطی، استفاده از روش‌های ردیابی عیب‌ها، آزمون‌های پیشرفته و ... گرفته است. یادمان باشد که فرصت‌ کوتاه است و دنیای فناوری، دیگر کمتر فرصتی 12‌ساله برای انطباق ما با فناوری‌های روز دنیا در اختیارمان قرار می‌دهد. اگر دست نجنبانیم، به قول قیصر امین‌پور “خیلی زود دیر می‌شود”